بررسی حدود غیرموضوعه(ماده 220 قانون مجازات اسلامی) بارویکرد فقه مقارن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار،گروه فقه و مبانی حقوق، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 کارشناس ارشد فقه و حقوق خصوصی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری،تهران، ایران

3 کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران

چکیده

مادة 220 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 دست قضات را برای رجوع به منابع فقهی باز گذاشته است. نظر به اینکه قانون‌گذار بسیاری از جرائم را با عنوان حدود قرار داده است، این پرسش مطرح است که آیا حدودِ شرعیِ دیگری غیر از حدود موضوعة قانونی وجود دارد یا خیر. بنابراین، این مقاله با یک بازپژوهی در منابع فقهی و روایی، و تفکیک جرائم منصوص تعزیری از جرائم منصوص حدی، مشخص می‌کند که نخست، تعریف فقها از حد به مجازات مقدر صحیح نیست، بلکه حد به‌معنای مجازات مقدر معین است که در آیات یا روایات به‌صراحت وصف حدی‌بودن آن را معین کرده باشد، بنابراین، دوم، بسیاری از جرائمی را که فقها به‌دلیل انحراف از تعریف، با عنوان حد مطرح کرده‌اند، همگی تعزیر منصوص شرعی بوده است و این خلط مبحث، قانون‌گذار را به سمت توسعة جرائم منصوص حدی رهنمون کرده است، و سوم اینکه غیر از جرائم منصوص حدی، دیگر موجبی برای رجوع به فقه که مشمول مادة یادشده شود، وجود ندارد زیرا همگی با عنوان تعزیرات منصوص شرعی قرار دارند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study about Hodood ( Article 220 of the Penal Code) with approach contemporary jurisprudence

نویسندگان [English]

  • Mohamad Rasool Ahangaran 1
  • Mehrdad Saeedi 2
  • Reza Orsaji 3
چکیده [English]

Article 220 of the Penal Code, adopted in 1392 by the judges to have recourse to the legal sources. In this study, therefore, to the question of whether Hudud other than statutory law exists, to be answered. So try all offenses committed in the books of hadith and jurisprudence in Imami talk about there, whether independent or other subsidiary rules as initially proposed, and the mind to know the extent of their Mtbadrmy be browsed. And thereby also to inform public opinion of jurists and the Byshtrmtlvb scientific interest.

کلیدواژه‌ها [English]

  • hodood
  • hodood thetic
  • hodood unthetic

مراجع

قرآن کریم
ابن قدامه، محمد عبدالله بن احمد (1410). المغنی. هجر للطباعه و النشر.
اردبیلی، احمد [مقدس] (1416). مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان. قم: انتشارات جامعه مدرسین.
بروجردی، سید حسن (1387). منابع فقه شیعه (قضا، شهادات، حدود، تعزیرات). فرهنگ سبز.
تبریزی، جواد (1417). أسس الحدود والتعزیرات. قم: نشر مهر.
ترحینی العاملی، سید محمدحسن (1423). الزبده الفقهیه فی شرح الروضه البهیه. بیروت: دارالهادی.
الجزیری، عبدالرحمن (بی‌تا). الفقه علی المذاهب الاربعه. بیروت: دارالفکر.
حر عاملی، محمد بن حسن (بی‌تا). وسائل‌الشیعه. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
حلبی، شیخ ابی الصلاح (بی‌تا). الکافی فی الفقه. به کوشش رضا استادی، اصفهان: مکتبه الامام امیرالمؤمنین (ع).
حلّی، ابن ادریس (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
حلی، علامه حسن بن یوسف (1410). إرشاد الأذهان إلی أحکام الإیمان. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیه.
حلی، علامه حسن بن یوسف (1413). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال والحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیه.
حلّی، علامه حسن بن یوسف (1414). تذکره الفقهاء. قم: مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام.
حلی، محقق جعفربن الحسن (1408). شرایع‌الاسلام فی مسائل الحلال والحرام. قم: اسماعیلیان.
خراسانی، حسین وحید(1428ق). منهاج الصالحین. قم: مدرسة امام باقر علیه‌السلام.
موسوی خمینی، روح‌الله (بی‌تا). تهران، مکتبة العلمیة الاسلامیة.
خویی، سید ابوالقاسم (بی‌تا). تکمله منهاج الصالحین. نجف اشرف: مطبعه الآداب..
روحانی، سید محمدصادق (1429). منهاج الصالحین. قم: مکتب آیت‌ا... سید روحانی.
هاشمی شاهرودی، سید محمود و جمعی از پژوهشگران (1423). موسوعه الفقه الإسلامی طبقاً لمذهب أهل‌البیت (ع). قم: مؤسسة دائره‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع).
شهید ثانی (1425). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیه.
شیخ بهائی (بی‌تا). جامع عباسی. تهران: انتشارات فراهانی.
طوسی، شیخ محمد بن حسن (1387هـ ق). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران: مکتبه المرتضویه لاحیاء آثار الجعفریه.
طوسی، شیخ محمد بن حسن (1390هـ ق). تهذیب الأحکام. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
طوسی، شیخ محمد بن حسن (بی‌تا). الغیبه. تهران: مکتبه نینوی الحدیثه.
طوسی، محمد بن حسن، (1373). رجال الطوسی(جامة مدرسین). تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین.
طوسی، محمد بن حسن (1351). الفهرست. مشهد: کنگرة هزارة شیخ طوسی دانشگاه مشهد.
عاملی،محمد بن مکی [شهید اول] (1386). لمعه دمشقیه. علی شیروانی، قم: دارالفکر.
علم الهدی، علی بن حسین (1410). الانتصار. قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم.
عوده، عبدالقادر (بی‌تا). التشریع الجنائی الاسلامی. دارالکاتب العربی.
کریمی جهرمی، علی (1412). الدر المنضود فی احکام الحدود (تقریرات درس فقه آیه ا... گلپایگانی). قم: دارالقرآن الکریم.
الکاسانی، ابوبکربن مسعود (1406). بدایع الصنایع فی ترتیب الشرایع، بیروت: دارالکتب العلمیه.
فاضل لنکرانی، محمد (1390). آیین کیفری اسلام -شرح فارسی تحریر الوسیله-. اکبرترابی شهرضایی، قم: اعتماد.
مغنیه، محمدجواد (1966). فقه الامام الصادق علیه‌السلام. بیروت: دارالعلم للملایین.
مفید، محمد بن محمد(1372). الإرشاد فی معرفه حجج‌الله على العباد. قم: الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید.
سیوری، مقداد (1384). فاضل، کنزالعرفان فی الفقه القرآن، قم: نوید اسلام.
مکارم شیرازی، ناصر (1418).أنوار الفقاهه- کتاب الحدود والتعزیرات. قم: مدرسه الامام
حقوق جزا و سیاست جنایی(حقوق جزا و جرم شناسی سابق)
دوره 1، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1395
صفحه 225-253

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار