بررسی رکن روانیِ قتل عمدیِ ناشی از بی‌پروایی آگاهانه در قانون مجازات اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌ شناسی، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

یکی از نوآوری‌‌‌­های قانون­گذار در تبصرة مادة 292 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 ابداع قتل عمدی ناشی از بی‌پروایی آگاهانه است که براساس آن، قتل در اثر رفتار اولیة ارادی مرتکب به همراه آگاهی و توجهش به اینکه اقدام او نوعاً موجب قتل بر دیگری است، ارتکاب می‌یابد، بدون آنکه مرتکب قصد قتل کسی را داشته باشد؛ در این نوع قتل عمدی، بر خلاف ضابطة دوم قتل عمدی، نه عمد در کار واقع‌شده بر مجنی‌علیه وجود دارد و نه آگاهی و توجه مرتکب مفروض است. با این حال در هر دو نوع قتل عمدی، آگاهی و توجه مرتکب، با معیار شخصی و اقدام نوعاً موجب قتل بر دیگری، با معیار نوعی اندازه‌گیری می‌شود با این تفاوت که برخلاف ضابطۀ دوم قتل عمدی که معیار نوعی به‌دلیل تخصصی‌بودن در حیطة علم پزشکی است، در قتل عمد ناشی از بی‌پروایی آگاهانه، معیار نوعی به‌دلیل عرفی‌بودن تشخیص اقدام نوعاً موجب قتل بر دیگری، انسان متعارف است. با این وصف، انتظار می‌رود قانون‌گذار با محدودکردن قصاص به قتل عمد واقعی، برای قتل ناشی از بی‌پروایی آگاهانه به‌دلیل فقدان قصد صریح قتل، مجازات تعزیری در نظر گیرد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis the Mental Element of Deliberate Homicide Caused by Conscious Recklessness

نویسندگان [English]

  • Jalal-al-din Ghiasi 1
  • Mohammad Davari 2
1 Assistant Professor of Criminal Law and Criminology at the University of Qom
2 Criminal Law and Criminology PHD student at the University of Qom
چکیده [English]

One of the innovations of the legislator in Article 292 of the Penal Code Act of 1392 created the deliberate homicide of conscious recklessness to which According, homicide In effect Initial treatment voluntarily commit with his awareness and attention that his action is typically killing the other, will commit, without commit has the intention of killing someone. In this type of deliberate homicide, there is no intention in action located on victim and not awareness and attention is Supposed, unlike the second criterion deliberate homicide. However, in both deliberate homicide, commits’ awareness and attention, by personal criteria and action typically involves killing the other, with public criteria is measured, Along with this difference that deliberate homicide of conscious recklessness, common criteria for the diagnosis of a typical act of killing another being is common human, unlike the second criterion deliberate homicide that common criteria because of Profession ality is In the field of medical science. As far as it goes, Expected legislator considers the ta'zir punishment to deliberate homicide of conscious recklessness because of Lack of explicit intention homicide along with limiting retaliation to the actual murder.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • mental element
  • deliberate homicide
  • conscious recklessness

مراجع

. آل کاشف‌الغطاء، محمدحسین (1388). آیین ما. ناصر مکارم شیرازی، قم: انتشارات علی بن ابیطالب.
2. اردبیلی، محمدعلی (1392). حقوق جزای عمومی. تهران: انتشارات میزان.
3. حلی(محقق)، جعفر بن حسن (1383). شرایع‌الاسلام. جلد چهارم، قم: انتشارات اسماعیلیان.
4. حلی(علامه)، حسن ین یوسف (1387). ایضاح الفوائد. جلد چهارم، قم: انتشارات اسماعیلیان.
5. خویی، ابوالقاسم (2007). مبانی تکمله المنهاج. جلد 42، بیروت: انتشارات مؤسسة احیاء الآثار الامام خویی.
6. خمینی، روح‌­الله (1369)، تحریرالوسیله. جلدهای دوم و چهارم، تهران: انتشارات نشر اسلامی .
7. شامبیاتی، هوشنگ (1382). حقوق جزای عمومی. جلد دوم، تهران: انتشارات مجد.
8. شیخ‌الاسلامی، عباس (1384). تقریرات حقوق جزای اختصاصی دورة کارشناسی ارشد. مشهد: انتشارات دانشکدة حقوق دانشگاه آزاد اسلامی.
9. طوسی (شیخ)، محمد بن حسن (1389). مبسوط. جلد هفتم ، تهران: انتشارات مکتبه مرتضوى.
10. عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی(1416). مسالک الافهام. جلد پانزدهم، قم: انتشارات معارف اسلامی.
11. عاملی (شهید اول)، محمد بن مکی (1378). اللمعه الدمشقیه. ترجمة علیرضا امینی و محمدرضا آیتی، تهران: انتشارات سمت.
12. عوده، عبدالقادر (1373). حقوق جزای اسلامی. ترجمة ناصر قربان‌نیا و همکاران، جلد دوم، تهران: انتشارات میزان.
13. قیاسی، جلال‌الدین (1393). تقریرات حقوق جزای عمومی دورة دکتری. قم: انتشارات دانشکدة حقوق دانشگاه قم.
14. قپانچی، حسام (1383). خطا در قربانی جنایت. حقوق دادگستری، شمارة 46، صفحات 97- 77.
15. کیانی، مهرزاد (1393). بررسی ضابطة دوم قتل عمدی در پرتو موازین پزشکی. فقه پزشکی، سال 6، شماره‌‌های 18 و 19، صفحات 96-67.
16. گلپایگانى، محمدرضا (1409). مجمع‌المسائل. جلد سوم، قم: انتشارات دارالقرآن الکریم.
17. گودرزی، فرامرز (1376). تقریرات پزشکی قانونی دورة کارشناسی ارشد. تهران: انتشارات دانشکدة حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
18. لفیو، واین آر (1390). سببتوقتل در نظام کیفری ایالات متحدة آمریکا. ترجمة حسین آقایی‌نیا، تهران: انتشارات میزان.
19. مدنی کاشانی، رضا (1368). القصاص للفقها و الخواص. قم: انتشارات مؤسسة نشر اسلامی.
20. مرادی، حسن و شهبازی، علی (1394). عنصر معنوی قتل عمدی در قانون مجازات اسلامی 1392. پژوهش حقوق کیفری، سال 4، شمارة 13، صفحات 70-43.
21. میرمحمدصادقی، حسین (1392). جرائم علیه اشخاص. تهران: انتشارات میزان.
22. نجفى، محمدحسن (1404). جواهرالکلام فی شرح شرائع الإسلام. جلد 43، بیروت: انتشارات دارإحیا التراث‌‌­العربی.
 
Catherin, E. & France Quinn,(2006),criminal law, Second Edition, mizan Pablication.
Foster, N.G. & Assessor, S.S. (2003). German Legal System and Law. 3rd edition, Oxford: Oxford University Press,.
3-Smith, J. & Hogan, B. (1993). Criminal law. Fifth edition, London.
 
 
حقوق جزا و سیاست جنایی(حقوق جزا و جرم شناسی سابق)
دوره 1، شماره 2
پاییز و زمستان
مهر 1395
صفحه 299-317

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار